Deceptive design patterns (ang. zwodnicze wzorce projektowe) to interfejsy wdrażane na platformach mediów społecznościowych, stronach internetowych i aplikacjach, które powodują, że użytkownicy podejmują niezamierzone, niechciane i potencjalnie szkodliwe decyzje dotyczące przetwarzania ich danych osobowych.
Przyczyny naszych błędnych decyzji w sieci:
- Przeciążenie treścią (ang. overloading): przytłoczenie dużą liczbą próśb np. o wyrażenie zgody na przetwarzanie naszych danych osobowych.
- Pomijanie (ang. skipping): Celowe ukrywanie w interfejsie strony komunikatu dotyczącego wyrażenia zgód na przetwarzanie danych, po to abyśmy zapomnieli lub nie myśleli o aspektach związanych z ochroną danych.
- Wpływanie (ang. stirring): wywieranie na nas wpływ poprzez emocjonalną presję, lub zachęty w celu udzielenia zgody na przetwarzanie naszych danych osobowych. Na przykład podczas korzystania z aplikacji, czy strony internetowej klikamy w okienko „odmowy” i pojawiają się hasła typu: „Nie chcesz być zdrowy!”, „Nie chcesz oszczędzić!”
- Utrudnianie (ang. obstructing): utrudnianie lub blokowanie możliwości uzyskiwania informacji o naszych danych lub sposobie zarządzania danymi np. poprzez ukrywanie informacji o sposobie przetwarzania danych osobowych w trudno dostępnych zakładkach strony.
- Niespójność (ang. fickle): utrudnianie poruszania się po różnych narzędziach służących kontroli ochrony danych oraz zrozumienia celu ich przetwarzania np. niejasno sformułowane komunikaty, po przeczytaniu których użytkownik tak naprawdę nie wie, w co powinien kliknąć.
- Pozostawienie w niewiedzy (ang. left in the dark): projektowanie interfejsu w sposób ukrywający informacje lub narzędzia służące kontroli ochrony danych lub pozostawianie użytkownika w niepewności np. czy dane są udostępniane innym podmiotom, w jaki sposób dane są przetwarzane czy, i jaki rodzaj kontroli możemy mieć nad naszymi danymi.
Warto poświęcić odrobinę uwagi i chwilę swojego czasu, żeby zadbać o swoją prywatność. Mamy prawo wiedzieć jakie dane osobowe są gromadzone i w jaki sposób są przetwarzane. Nasza zgoda powinna być świadoma i dobrowolna. Świadomość stosowania zwodniczych wzorców projektowych może pomóc nam lepiej zarządzać naszymi danymi w sieci.