Mogą być miniaturowe, wielkości ziarenka grochu, lub sięgać rozmiarów nawet sporej piłki. Mają także różne kształty i kolory, chociaż te nam najbardziej znane są białe lub brązowe. Mowa oczywiście o jajkach. Choć dla nas tak codzienne i oczywiste, skrywają w sobie mnóstwo ciekawostek, które warto poznać.
Ważące średnio 60 gram jajo kurze dostarcza nam 90 kcal energii, 25 proc. niezbędnych, doskonale zbilansowanych aminokwasów, związków mineralnych i witamin.
W żółtku występują właściwie wszystkie witaminy, jakie zna natura (m.in. B12, ale też A+E) oraz kwas foliowy. Są też fosfolipidy, które mają wbudowane długołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Dzięki nim dobrze funkcjonują nasze mózgi i serca.
Białko, pod względem zawartości poszczególnych aminokwasów uznawane jest jednym z dwóch wzorców białka idealnego. Jajka zawierają dużo łatwo przyswajalnego białka oraz korzystne dla naszego organizmu tłuszcze, między innymi kwas linolowy i lecytynę. Tłuszcze te, szczególnie lecytyna, mają korzystny wpływ na procesy myślowe oraz koncentrację, przyswajanie wiedzy i logiczne myślenie.
Żółtko jajka zawiera składniki ważne dla zdrowia. Są to: ksantofil i luteina. Ksantofil zapobiega osadzaniu się złogów na ścianach tętnic. Luteina w organizmie człowieka gromadzi się głównie w plamce żółtej oka i soczewce. Działa jak filtr chroniący przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB. Jest również silnym wymiataczem wolnych rodników, dzięki czemu zapobiega uszkodzeniom delikatnych naczyń włosowatych siatkówki oraz fotoreceptorów.
Dzień Czekolady przypada na 12 kwietnia w roku 2025 roku.
Czekolada uwielbiana na całym świecie od ponad 200 lat, w coraz bardziej wymyślnych odsłonach: to już nie tylko ciastka, batony czy lody, ale również piwo, mydło czy nawet masaż. Specjalnym napojem czekoladowym rozkoszowali się już Majowie i Aztekowie, ale ziarna kakaowca dopiero w XV wieku przywiózł do Europy Krzysztof Kolumb z jednej ze swoich wypraw.
Czekolada jest produktem bogatym w wartościowe mikroelementy i substancje odżywcze, dlatego nie warto eliminować jej ze swojej diety – w swoim składzie zawiera m.in.: magnez, potas, żelazo, cynk, flawonoidy, miedź, niacyna, antyoksydanty, witaminy: A, E i z grupy B, kwasy omega-6. Czekolada a ciśnienie tętnicze Czekolada uznawana jest za źródło bogate we flawonoidy, czyli substancje organiczne naturalnie występujące w roślinach. Flawonoidy wykazują właściwości przeciwutleniające oraz zmniejszają ryzyko wystąpienia zmian niedokrwiennych w naczyniach wieńcowych. Regularne spożywanie gorzkiej czekolady korzystnie wpływa na zdrowie osób zmagających się z problemami z sercem i zbyt wysokim ciśnieniem. Przeciwutleniacze zawarte w kakao odpowiadają za poszerzanie komórek mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych, pomagają więc obniżać ciśnienie tętnicze.
Czekolada spożywana w umiarkowanych ilość może również mieć pozytywny wpływ na zdrowie. Badania wskazują, że substancje zawarte w czekoladzie pozytywnie wpływają na układ krążenia i pracę mózgu. Czekolada poprawia nastrój, co doceniają zwłaszcza kobiety. Dlatego nie powinno dziwić, że na całym świecie ludzie wydają na ten smakołyk łącznie ponad 7 miliardów dolarów rocznie.( https://zywienie.medonet.pl/)
Światowy Dzień Zdrowia został ustanowiony w 1948 roku przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Jego celem niezmiennie pozostaje podnoszenie świadomości społecznej na temat zdrowia oraz promowanie działań na rzecz jego ochrony. W 2025 roku obchody są skoncentrowane na istotnym zagadnieniu – zdrowiu matek, noworodków i dzieci. Hasło tegorocznej kampanii: „Zdrowe początki, pełna nadziei przyszłość” podkreśla, że inwestowanie w zdrowie kobiet w ciąży, nowo narodzonych dzieci i całych rodzin jest kluczowym fundamentem rozwoju zdrowych społeczeństw. Dobre zdrowie w pierwszych latach życia ma ogromne znaczenie nie tylko dla samych dzieci i ich rodzin, ale także dla przyszłości ludzi zamieszkujących różne zakątki świata. Prawidłowa opieka medyczna nad kobietą w ciąży, bezpieczny poród oraz wsparcie zdrowotne w pierwszych miesiącach i latach życia dziecka decydują o jego dalszym rozwoju, odporności, a nawet możliwościach edukacyjnych i zawodowych w dorosłości. Istotnym elementem działań jest promowanie profilaktyki zdrowotnej, edukacja oraz zapewnienie powszechnego dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej. (gov.pl)
Światowy Dzień Sportu Sport to doskonały sposób na zadbanie o kondycję fizyczną i umysłową, a także na redukcję stresu i poprawę nastroju i naszego charakteru . Nawet osoby, które jedynie obserwują zmagania sportowców mają frajdę.
Międzynarodowy Dzień Sportu na rzecz Rozwoju i Pokoju to wspaniała okazja, by podkreślić znaczenie sportu w dzisiejszym świecie. Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, jak ważny jest ruch dla zdrowia i dobrego samopoczucia.
Fakty
• Sport jest jedną z najpopularniejszych form rozrywki na świecie.
• Miliony ludzi na całym świecie angażują się w sport amatorski i profesjonalny.
• Sport może być potężnym narzędziem zmiany społecznej i może pomóc w budowaniu pokoju i integracji w skłóconych społecznościach.
Pamiętajmy, że sport to nie tylko dyscypliny sportowe i medale. To przede wszystkim zdrowie, radość i integracja. W Światowy Dzień Sportu postarajmy się być bardziej aktywni fizycznie i docenić znaczenie sportu w naszym życiu. Razem możemy zbudować zdrowsze i bardziej aktywne społeczeństwo! Zróbmy coś dla siebie , możemy:
• wybrać się na spacer, bieganie lub wycieczkę rowerową
• zagrać w grę zespołową z przyjaciółmi lub rodziną
• obejrzeć mecz sportowy, kibicowanie na powietrzu
• wspomóc lokalny klub sportowy
Zastanówmy się nad własną aktywnością fizyczną i wprowadźmy do swojego życia więcej ruchu. Nawet małe zmiany mogą mieć duże znaczenie dla naszego zdrowia i samopoczucia. Pamiętajmy, że sport to nie tylko wyczyny zawodowców, ale przede wszystkim przyjemność i korzyści dla każdego z nas. (Światowy Dzień Sportu - data w 2025, historia, tradycje)
W roku 2025 Dzień Marchewki przypada na 4 kwietnia Dzień Marchewki powstał w 2003 roku, wiadomość o tym dotarła m. in. do Francji, Szwecji, Włoch, Rosji, Japonii, Australii i Wielkiej Brytanii.
Jego celem jest szerzenie wiedzy na temat tego pomarańczowego warzywa i jego wspaniałych właściwościach.
Troszkę historii
Marchew, a raczej przodkowie, prawdopodobnie pochodzą z Persji. Początkowo hodowano ją dla aromatycznych nasion i liści, najczęściej wykorzystywanych w medycynie. Dopiero Rzymianie w I wieku wspominają o trzech różnych odmianach marchwi oraz o tym, że korzeń można ugotować i zjeść. Współczesną marchew, którą znamy dzisiaj, po raz pierwszy uprawiano w Afganistanie około X wieku. Była ona jednak fioletowa lub żółta z rozgałęzionymi korzeniami. Gdy warzywo to trafiło do Holandii, powstała jej pomarańczowa odmiana. Legenda głosi, że w XVII wieku mieszkańcy Niderlandów stworzyli ten gatunek na cześć flagi oraz barw Wilhelma Orańskiego.
Obecnie, według ONZ marchew plasuje się w pierwszej dziesiątce najważniejszych upraw warzyw na świecie.
Do największych producentów zalicza się m. in. Chiny, Stany Zjednoczone, Rosję, Wielką Brytanię oraz Polskę. Właściwości odżywcze Marchewka to jedno z popularniejszych warzyw, zarówno ze względu na smak, właściwości zdrowotne, jak i możliwość zastosowania jej do najróżniejszych potraw.
To warzywo jest pełne witamin i składników odżywczych, zawiera m. in. witaminę A, B6, C, E, K, kwas foliowy, magnez, fosfor, potas, wapń czy żelazo. Regularne spożywanie marchwi wpływa na cerę, wzrok, spowalnia proces starzenia organizmu, zapobiega rozwojowi nowotworów czy chroni przed chorobami serca. Marchewkę można spożywać na wiele sposobów: na surowo, gotowaną, smażoną, w zupach, sałatkach, gulaszach, ciastach, dżemach czy przerobić ją na sok. Do tego jedna marchewka ma około 10 kalorii, więc sprzyja zdrowej diecie.
Ciekawostka
Wspaniała propozycja z okazji Dnia Marchewki to wizyta w muzeum. By udać się do World Carrot Museum (Muzeum Marchewki), nie trzeba nawet ruszać się z domu. Strona internetowa poświęcona marchewce umożliwia interaktywną wycieczkę, poznanie jej historii i ewolucji, czy odkrycie starożytnych rękopisów i ilustracji, które są związane z tym wspaniałym warzywem.
Woda dla organizmu człowieka.
Woda stanowi też główny składnik wszystkich organizmów żywych, w niektórych przypadkach będąc ich głównym. Zawartość wody w ciele człowieka jest zmienna i z wiekiem spada. U noworodka wynosi 75-80% a u osób starszych tylko 46-54%.
Woda w naszym organizmie pełni inne, wielorakie funkcje:
- Jest niezbędna w procesie trawienia - wszystkie procesy trawienne przebiegają w środowisku o półpłynnej konsystencji i wymagają odpowiedniej ilości wody w ślinie, żółci oraz soku żołądkowym i jelitowym.
- Bierze też udział we wchłanianiu, rozpuszczaniu oraz transporcie składników odżywczych.
- Stanowi ochronę dla mózgu, serca, rdzenia kręgowego, płodu oraz struktur gałki ocznej
- Odpowiada za termoregulację organizmu chroniąc go przed przegrzaniem. W czasie upałów skóra wydziela pot, który odparowując skutecznie obniża temperaturę ciała. Anhydroza, czyli upośledzenie wydzielania potu może prowadzić do udaru cieplnego.
- Bierze udział w transporcie zbędnych produktów przemiany materii z poszczególnych komórek do nerek poprzez które są wydalane z moczem -Stanowi ochronę dla mózgu, rdzenia kręgowego, gałki ocznej i płodu.
- Zapewnia właściwą ruchliwość stawów jako główny składnik płynu maziowego wypełniającego torebki stawowe.
- Regularne spożywanie wody pomaga utrzymać równowagę wodno-elektrolitową oraz wspiera ogólne zdrowie i dobre samopoczucie. Z tego też powodu tak ważne jest, aby dbać o nawodnienie organizmu i regularnie spożywać wystarczającą ilość wody każdego dnia.
- Źródłem wody są także owoce i warzywa. Świetnym rozwiązaniem będzie arbuz, seler naciowy, ogórek, sałata, pomidor i cytrusy.
Woda w organizmie jest w ciągłym obiegu. Poprzez nerki, z kałem, z potem oraz w wydychanym powietrzu wydalamy znaczne ilości wody. Ten ubytek musi być cały czas uzupełniany. Niewielka jej ilość powstaje w organizmie jako produkt przemiany materii węglowodanów i białek, jednak większość musi być dostarczona wraz z pokarmami i napojami. Szacuje się, że dzienne zapotrzebowanie na wodę u dorosłego człowieka wynosi 2000- 2500 ml. Ilość ta jest oczywiście większa u osób wykonujących ciężkie prace fizyczne (zwłaszcza w wysokiej temperaturze), sportowców a także kobiet karmiących piersią. Zapotrzebowanie na wodę rośnie gwałtownie u chorych z biegunkami lub wymiotami. W takich sytuacjach oprócz wody konieczne jest również uzupełnianie poziomu elektrolitów. Czy picie wody w nocy jest zdrowe? Picie wody przed snem pozytywnie wpływa na procesy, które zachodzą w organizmie w nocy. Wypicie nawet szklanki wody w nocy przed snem jest zdrowe, dlatego warto regularnie je praktykować, aby zapewnić sobie dobry sen. Warto nauczyć się słuchać swojego ciała - indywidualne potrzeby nawodnienia mogą się różnić w zależności od wieku, płci czy aktywności fizycznej, dlatego to właśnie do nich należy dostosować ilość spożywanej wody, zarówno w ciągu dnia, jak i przed snem.
Są takie dni, którym warto poświęcić chwilę. Zwłaszcza, gdy z tej okazji można przygotować coś pysznego. Takim dniem było Święto Piekarzy i Cukierników.
Tradycja, a nowoczesność
Rzemiosło piekarskie i cukiernicze to sztuka, która łączy w sobie tradycję, kreatywność i precyzję. Piekarze i cukiernicy nie tylko tworzą pyszne chleby, bułki czy ciasta, ale także kształtują smaki, które zostają w pamięci na zawsze. Dlatego też dzień 15 marca to doskonała okazja, aby docenić trud ich pracy i oddać hołd tym niezwykłym zawodom. Jednym z kluczowych elementów, który wyróżnia piekarzy i cukierników, jest ich zdolność do łączenia tradycji z nowoczesnością. Choć receptury przekazywane są z pokolenia na pokolenie, to zawsze znajdują się nowe, innowacyjne podejścia do przygotowywania wypieków. Nowoczesne technologie, świeże składniki i eksperymenty smakowe pozwalają na ciągłe udoskonalanie i wprowadzanie nowych, fascynujących smaków do świata pieczywa i słodkości.
Dzień Piekarza i Cukiernika to również doskonała okazja, aby zastanowić się nad rolą, jaką odgrywają ci rzemieślnicy w społeczeństwie. Ich praca nie tylko dostarcza nam pyszności do jedzenia, ale również pełni ważną rolę społeczną. Kawa czy herbata z pysznym ciastem potrafią połączyć ludzi, a świeży chleb jest często centralnym punktem rodzinnych posiłków. To także doskonała okazja do dzielenia się słodyczami z najbliższymi, tworząc chwile wspólnego delektowania się kulinarnymi arcydziełami.
Jego celem jest zwrócenie uwagi na problem otyłości wśród społeczeństwa. Nadwagę i otyłość definiuje się jako nieprawidłowe lub nadmierne nagromadzenie tłuszczu, które stanowi zagrożenie dla zdrowia. Otyłość uznawana jest dziś za jedną z najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych. Na całym świecie statystyki wskazują ciągły wzrost liczby osób zmagających się z nadwagą i otyłością. Problem dotyczy nie tylko dorosłych, ale coraz częściej także dzieci.
Co powoduje otyłość i nadwagę?
Podstawową przyczyną otyłości i nadwagi jest brak równowagi energetycznej między spożytymi a spalonymi kaloriami. Spowodowane jest to zwiększonym spożyciem wysokokalorycznej żywności bogatej w tłuszcz i cukry oraz brakiem aktywności fizycznej, ze względu na coraz powszechniejszy siedzący styl życia i charakter wielu form pracy.
Konsekwencje otyłości.
Problem otyłości bywa bagatelizowany, jednak zaniedbanie wagi ciała może być przyczyną groźnych dla zdrowia chorób, a w konsekwencji może prowadzić nawet do niepełnosprawności. Otyłość stanowi przyczynę licznych chorób układu krążenia, niektórych nowotworów, chorób nerek, a nawet nadciśnienia i miażdżycy. U osób z poważną nadwagą zdecydowanie wzrasta także ryzyko wystąpienia udaru oraz zawału, a nawet cukrzycy typu II.
Najczęstsze przyczyny powstawania otyłości to: nieprawidłowe żywienie - posiłki wysokokaloryczne, bogate w tłuszcze, cukry, ubogie w warzywa i owoce, żywność wysokoprzetworzona, brak aktywności fizycznej - siedzący tryb życia, predyspozycje genetyczne, zespoły genetyczne przebiegające z otyłością (zespół Pradera-Willego, Cohena, łamliwego chromosomu X), zbyt mała lub duża masa urodzeniowa dziecka oraz cukrzyca ciężarnej, leki np. długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów w dużych dawkach, jedzenie mimo braku odczucia głodu - w sytuacjach stresu, smutku, potrzeby pocieszenia, złości, niepowodzeń, nudy.
Jak zapobiegać?
W zachowaniu zdrowej sylwetki, ważne jest aby unikać jedzenia pomiędzy posiłkami. Przekąski, tak ulubione przez dzieci i młodzież tj. chipsy, batony, wafle czy ciastka są przetworzone i wysokoenergetyczne, jedzone bezwiednie przed komputerem lub telewizorem powodują odkładanie tkanki tłuszczowej w organizmie i w następstwie tycie. Poza tym dziecko, które zjadło paczkę chipsów nie będzie miało apetytu na pełnowartościowy posiłek.
Styl życia to nie tylko dieta, ruch, sposoby radzenia sobie ze stresem, ale również środowisko i jakość relacji jakie nawiązujemy z innymi.
Dlatego nie zapominajmy o miłym geście i słowie każdego dnia.
W związku z przypadającym 21 listopada Dniem Życzliwości Szkolna Pracownia Dietetyki i Promocji Zdrowia zaprasza do udziału w akcji „Weź ze sobą miłe słowo i podaj dalej”.
„Miłe słowa” znajdują się na tablicy w pawilonie C na parterze.
ŻYCZYMY MIŁEJ ZABAWY.
Ewa Guść i Martyna Domagała-Karpeta
Obchodzony jest w rocznicę urodzin odkrywcy insuliny Fredericka Baintinga.
Cukrzyca to epidemia naszych czasów. Choruje na nią coraz więcej dzieci i młodzieży. Cukrzyca to choroba nieuleczalna, nie można się nią zarazić, nie powstaje z braku ruchu, nadmiernego spożywania słodyczy i nadwagi.
W trosce o naszych uczniów szkolna pracownia dietetyki i promocji szkoły wraz z uczniami klasy 5g o profilu technik żywienia i usług gastronomicznych przygotowali pytania dotyczące cukrzycy. Quiz cieszył się dużym zainteresowaniem wśród społeczności szkolnej. W nagrodę za dobrze udzielone odpowiedzi można było wygrać nagrodę witaminową w postaci jabłka.
Przeprowadzone działania miały na celu zwiększenie świadomości uczniów w walce z tą chorobą, a także wprowadzenie do codziennego funkcjonowania zdrowych nawyków żywieniowych.
Dziękujemy za udział i zapraszamy za rok.
nauczyciele Ewa Guść, Martyna Domagała-Karpeta.